Dane raportu WHO z roku 2018 wyraźnie pokazują, że 36 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej znajduje się w Polsce, a ponad 72% polskich miast przekracza normy jakości powietrza. Zanieczyszczenie powietrza ma wyjątkowo negatywny wpływ nie tylko na nasz układ oddechowy ale również, w późniejszym etapie, na układy krwionośny i nerwowy. Większe frakcje zanieczyszczeń są filtrowane przez płuca, natomiast pył zawieszony (PM 2.5) dostaje się za ich pośrednictwem do krwi, a w konsekwencji całego organizmu. Pył zawieszony oraz zawarty w nim benzo(a)piren, to substancje kancerogenne, o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Te i inne fakty skłaniają nas do refleksji nad tym, czym oddychamy. Powietrze, którym oddychamy, ma znaczenie!
Stan powietrza na zewnątrz bezpośrednio wpływa na jakość powietrza w naszych domach, a tą jesteśmy w stanie kontrolować. Powietrze zewnętrzne czyli, w sezonie grzewczym, powietrze zanieczyszczone, wprowadzane do budynku przez nieszczelności, przewietrzanie lub przez centralny system wentylacji mechanicznej, musi zostać przefiltrowane. W domach z wentylacją naturalną, stosowane przenośne oczyszczacze powietrza spełniają swoją funkcję jedynie w miejscu ich usytuowania. Warto rozważyć inwestycję w centralny system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, w którym całość powietrza doprowadzanego do budynku jest oczyszczona. Instalacja wentylacji mechanicznej z tzw. rekuperacją czyli system HRV, jest coraz bardziej popularna w Polsce. W obliczu nowych regulacji WT 2021, („Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”), dotyczących zapotrzebowania budynków na energię pierwotną, powoli staje się standardem w nowo budowanych domach.
Spis treści:
Jak działa system HRV i jakie są jego zalety?
Rekuperator (centrala wentylacyjna, będąca sercem systemu), wraz z odpowiednio zaprojektowanym i wykonanym systemem dystrybucji powietrza, tworzy kompletną instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Taki system zapewnia odpowiednią krotność wymiany powietrza w budynku, dostarcza świeże, oczyszczone (filtr w rekuperatorze) powietrze z zewnątrz, które jest dodatkowo ogrzane w centrali przez powietrze usuwane z budynku. Za pośrednictwem instalacji wentylacyjnej świeże powietrze doprowadzane jest do pomieszczeń tzw. czystych (pokój, sypialnia), a usunięcie powstałych zysków wilgoci oraz zanieczyszczeń następuje z pomieszczeń tzw. brudnych (kuchnia, łazienka, toaleta).
Zalet takiego systemu, pod warunkiem prawidłowo zaprojektowanej i wykonanej instalacji, na wysokiej jakości komponentach, jest wiele:
– Odpowiednia, zrównoważona wentylacja budynku, niezależnie od warunków panujących na zewnątrz.
– Odzysk ciepła z powietrza usuwanego z pomieszczeń – mniejsze koszty ogrzewania w sezonie grzewczym.
– Czyste, świeże powietrze w domu, nawiewane w odpowiedniej, (zależnej od potrzeb), ilości. Możliwość bardzo dokładnej filtracji dzięki filtrom klasy F7 lub kanałowym oczyszczaczom powietrza, (szczególnie ważne dla alergików i mieszkańców terenów przemysłowych).
– Eliminacja ryzyka zawilgocenia budynku i wystąpienia pleśni – odpowiednia cyrkulacja powietrza.
– Właściwa wilgotność względna powietrza w sezonie grzewczym – dzięki instalacji dodatkowych akcesoriów typu nawilżacz kanałowy.
– Możliwość wentylacji „na żądanie” – sterowanie na podstawie poziomu CO2 i RH w budynku, wentylacja 2-strefowa, programator tygodniowy, sterowanie urządzeniami mobilnymi.
– Możliwość współpracy rekuperatora z domem inteligentnym (BAS).
– Mniejsze zapotrzebowanie na ciepło budynku – spełnienie nowych wymogów WT 2021, dotyczących wartości współczynnika EP [kWh/m2rok).
Jaki rekuperator wybrać?
Podejmując decyzję dotyczącą centrali wentylacyjnej czyli najważniejszego i jednocześnie najdroższego elementu składowego całej instalacji HRV, musimy wziąć pod uwagę przede wszystkim aspekty techniczne: odpowiednią wydajność przy zakładanych oporach przepływu instalacji (dobraną na podstawie bilansu powietrza dla budynku), rodzaj wymiennika (stopień sprawności odzysku ciepła), pobór prądu i głośność urządzenia (klasy energetyczne), w jakim systemie pracuje (Constant Flow (*)/Constant Pressure) i jak rozwiązany jest system przeciwzamrożeniowy. Ponadto wyposażenie standardowe centrali czyli, co dostaniemy w wersji podstawowej i możliwości jej rozbudowania: dodatkowe opcje sterowania oraz urządzenia peryferyjne np. nawilżacz kanałowy, oczyszczacz kanałowy, współpraca z GWC, BMS, możliwość sterowania przez urządzenia mobilne, WiFi, internet). Rozważmy gabaryty i wykonanie urządzenia (np. poziome, pionowe) i dostępną przestrzeń instalacyjną (do późniejszego serwisu, prawidłowej eksploatacji, wykonania niezbędnych podłączeń zgodnie z dokumentacją producenta).
Ważna jest też opinia i renoma marki na rynku oraz certyfikaty i dokumenty, jakie posiada rekuperator (np. certyfikat Passive House Institute, spełnienie wymogów programu Czyste Powietrze i standardów WT 2021).
(*) Constant Flow – system stałego przepływu powietrza, niezależnie od oporów instalacji. Gwarantuje utrzymanie stałego, zadanego na urządzeniu wydatku powietrza, najwyższą sprawność odzysku ciepła, energooszczędność budynku i całego systemu oraz szybsze prace instalacyjne i uruchomienie.
Jakie są możliwości filtracji w systemach HRV i jak wybrać optymalną metodę?
W rejonach o silnie zanieczyszczonym powietrzu, kluczowym jest wybór rekuperatora ze skutecznym systemem filtracji powietrza. Każda centrala posiada wbudowane 2 filtry: filtr świeżego powietrza, który oczyszcza powietrze zewnętrzne wprowadzane do budynku oraz filtr powietrza wywiewanego z pomieszczeń, chroniący wymiennik ciepła przed zabrudzeniem. Zazwyczaj, w standardzie, są to filtry klasy G3 lub G4 (obecnie ISO Coarse), wyłapujące cząstki zanieczyszczeń o średnicy > 10 µm (pył gruby, pyłki roślin, owady).
Ze względu na jakość powietrza w naszych domach, najistotniejsza jest filtracja powietrza świeżego, nawiewanego do budynku. Dla filtrów podstawowej klasy G4, mamy kilka alternatyw:
1. Filtr dokładny ISO ePM1 (dawniej F7), zatrzymujący frakcje zanieczyszczeń do 1 µm czyli pył drobny, (w tym pył zawieszony PM 2.5), pyłki roślin, zarodniki pleśni, smog, częściowo dym tytoniowy i bakterie. Zalecany na terenach uprzemysłowionych, o dużym stężeniu pyłów w powietrzu.
2. Filtr ISO ePM2.5 (dawniej M5) z węglem aktywnym, wyłapuje cząstki o średnicy > 2.5 µm (pył gruby, zarodniki pleśni, owady, włosy). Węgiel aktywny zastosowany w filtrze eliminuje brzydkie zapachy z procesów spalania i wykazuje skuteczność przeciwko NOx i SO2.
3. Kanałowy oczyszczacz powietrza typu Pure Induct od Brink Climate Systems. To konkretne rozwiązanie jest najdokładniejszą możliwą opcją filtracji powietrza nawiewanego przez system wentylacji mechanicznej. Usuwa do 99,94% (zgodnie z certyfikatem TÜV NORD) zanieczyszczeń pyłowych (w tym frakcje 0.3 – 1 µm), wirusy i bakterie. Doposażony w filtr z węglem aktywnym, dodatkowo blokuje nieprzyjemne zapachy. Jego niewątpliwe zalety to: uniwersalne zastosowanie – pasuje do każdego systemu wentylacji mechanicznej do 600 m³/h, bezpieczeństwo – brak emisji szkodliwych substancji np. ozonu oraz w pełni niezależna i automatyczna praca. Urządzenie filtracyjne o skuteczności na poziomie filtrów HEPA i oporach przepływu dostosowanych do systemów rekuperacji w budynkach mieszkalnych.
Do wyboru optymalnej metody filtracji może posłużyć algorytm doboru na podstawie produktów marki Brink:
O czym jeszcze warto wspomnieć, omawiając temat filtrów w systemach HRV? Regularna kontrola stanu zabrudzenia filtrów, ich czyszczenie i wymiana są niezwykle istotne dla naszego zdrowia i poprawnej pracy rekuperatora. Co więcej, wyłącznie oryginalne filtry danego producenta są gwarancją poprawnej i efektywnej pracy centrali i zapewniają najlepsze parametry (skuteczność filtracji i pojemność pyłową filtrów), kontrolowaną jakość produktu i odpowiednio niskie opory przepływu.
Reasumując, inwestując w instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, z myślą o swoim komforcie i dobrej jakości powietrzu wewnętrznym, nie warto oszczędzać na filtrach, których koszt, w stosunku do całości inwestycji, jest nieporównywalnie niski.
…..
Kinga Stolorz – specjalista ds. systemów HRV / rekuperacji SIG
