Pokrycie dachowe musi być szczelne i bezpieczne oraz zapewniać odporność na zróżnicowane warunki, w tym atmosferyczne. Jest to podstawowy warunek efektywnej eksploatacji budynku. W tym celu konieczna jest izolacja dachu – należy wykonać montaż, uwzględniając prawidłowe zamocowanie oraz klamrowanie dachówek. Doradzamy, na jakie aspekty trzeba w tym zakresie zwrócić uwagę.
Spis treści:
Czym jest izolacja dachu?
Izolacja jest potrzebna do tego, by zapewnić komfort cieplny mieszkańcom i zapobiec rozwojowi pleśni oraz grzybów. W przypadku nowego domu ten etap robót budowlanych przeprowadza się po ukończeniu stanu surowego zamkniętego, a więc wówczas, gdy wykonano konstrukcję więźby oraz ułożono szczelną warstwę poszycia. Jeśli dochodzi do remontu czy adaptacji budynku, konieczne jest zweryfikowanie stanu dachu i ewentualne uzupełnienie ubytków oraz nieszczelności, aby nie doszło do przecieków. W każdym przypadku należy odczekać po wykonaniu prac mokrych, aż ściany, wylewki i tynki wyschną, gdyż zawierają w sobie dużo wilgoci, która jest uwalniana do otoczenia.
By osiągnąć pełną ochronę, trzeba zastosować kilka rozwiązań. Kolejno układa się:
• membranę dachową (folię paroizolacyjną) – składa się z jednej lub dwóch warstw włókniny; umiejscowiona tuż pod zewnętrznym okryciem dachu, na deskowaniu, płytach OSB albo sklejce, jest elementem wstępnego krycia, które stanowi barierę przed wiatrem, deszczem, śniegiem i ułatwia wymianę powietrza;
• ocieplenie poddasza, które można wykonać z wełny mineralnej, styropianu lub płyt typu PIR – ważne parametry takich wyrobów to: niski współczynnik przewodzenia ciepła (co zapobiega wychładzaniu), mała waga i odporność na wilgoć oraz uszkodzenia mechaniczne; w przypadku wełny pożądane jest zastosowanie dwóch warstw, przy czym pierwszą – grubszą – umieszcza się między krokwiami, a drugą bezpośrednio na nich;
• folię paroprzepuszczalną – pozwala na odparowanie wody, chroni przed przeciekaniem wody; na niej montuje się łaty i kontrłaty.
Ostatni etap to mocowanie dachówek, które obejmuje również klamrowanie. System izolacyjny musi być oparty na wszystkich wymienionych elementach – tylko wówczas stworzone zostanie odpowiednie zabezpieczenie przed zmiennymi warunkami pogodowymi.
Po co nam efektywna izolacja dachu z blachy?
Zastosowanie membrany dachowej, wełny mineralnej bądź styropianu, folii paroprzepuszczalnej oraz dachówki jest niezbędne po to, by zapewnić komfort termiczny w budynku. Brak izolacji powoduje, że z domu ucieka nawet 25% ciepła i w miesiącach zimowych trudniej jest uzyskać optymalną temperaturę. Zastosowanie szczelnych warstw wpływa na ograniczenie rachunków za ogrzewanie. Izolacja dachu powstrzymuje również gwałtowane nagrzewanie się poddasza podczas letnich upałów. Rozwiązanie to jest niezbędne, by domownicy cieszyli się komfortem użytkowania budynku przez cały rok.
Ważne znaczenie ma również ochrona przed:
• wnikaniem pary wodnej z zewnątrz oraz z wnętrza budynku, co może skutkować rozwojem pleśni i grzybów na ścianach znajdujących się na poddaszu czy na warstwie ocieplenia;
• brakiem wymiany powietrza – prowadzi do tego, że wilgoć zatrzymuje się między folią a płytami gipsowo-kartonowymi, z których wykonana jest zabudowa poddasza, i dochodzi do przebarwień, pęknięć czy szczelin w strukturze tynku, a nawet odpadania farb oraz tapet;
• skutkami gwałtownych zjawisk pogodowych, takich jak wichury, śnieżyce, deszcze nawalne, które mogą doprowadzić do stukania czy klawiszowania (lekkiego unoszenia) dachówek, a nawet ich spadania na ziemię.
Istotna jest też izolacja akustyczna, szczególnie wówczas, gdy dom znajduje się w pobliżu stale uczęszczanej drogi czy zakładów przemysłowych.
Montaż dachówki – sposoby układania i zasady
Bez względu na to, jaki rodzaj pokrycia zostanie zastosowany, niezbędne jest zachowanie odpowiedniej kolejności prac:
• przygotowanie – wymierzenie powierzchni i określenie rozstawu łat, aby dachówki zmieściły się bez potrzeby skracania oraz zwężania, co doprowadziłoby do niepotrzebnych strat materiału;
• mocowanie łat do kontrłat, dzięki czemu można chodzić po dachu;
• ułożenie dachówek;
• wykonanie obróbek w miejscach łączenia połaci, wokół kominów i okien dachowych oraz nad rynnami.
Montaż dachówki ceramicznej i betonowej jest podobny – na tzw. zakładkę (zamki czołowe zazębiają się) – i zwykle zaczyna się od okapu w górę. Można to robić odwrotnie, jednak wtedy najpierw trzeba wykonać obróbki, w tym w obrębie gąsiorów i koszy, a na środku połaci zostawić same łaty. Warto stosować mniejsze elementy, połówkowe bądź ¾ czy 5/4, aby ograniczyć przycinanie. Jeśli jest ono konieczne, należy wykonać je poza połacią, gdyż wówczas pył nie będzie osadzał się na warstwie wstępnego krycia. Dachówki płaskie można kłaść tradycyjnie albo z przesunięciem o połowę.
Blachodachówki są mocowane od prawego dolnego narożnika połaci, przy czym arkusze powinny wystawać około 3 cm poza deskę okapową. Jeśli wybrano moduły, układanie należy rozpocząć od okapu w stronę kalenicy. Warto pamiętać o zachowaniu zakładek. Przykręcanie odbywa się rzędami – pierwszy arkusz musi być umieszczony prostopadle do krawędzi dachu. Podczas montażu należy wykorzystać zamocowania dachowe. Gwoździe są przydatne do dachówek połaciowych, z kolei wkręty stosuje się przy dachówkach szczytowych oraz elementach kalenicowych. Potrzebne będą również klamry i spinki (pojedyncze, podwójne, okapowe, burzowe).
Klamrowanie dachówek – po co się je wykonuje?
Wykonanie szczelnego i bezpiecznego pokrycia nie jest możliwe bez klamrowania. Polega ono na przypinaniu dachówek do łat w celu zabezpieczenia przed podrywaniem, ześlizgiwaniem z połaci i spadaniem na ziemię w następstwie silnego wiatru.
Wykorzystuje się do tego klamry i spinki, w tym:
• wbijane – mają spłaszczone zakończenie, co umożliwia dokładne wpasowanie do bocznego zamka dachówki;
• podwieszane – występują w nich cienkie wyprofilowane wypustki, które zapewniają ochronę przed unoszeniem się pokrycia.
Klamrowania nie wystarczy wykonać na kalenicy i dachówkach skrajnych, co jest często spotykaną praktyką. Zaleca się, by rozwiązanie to zastosować na co trzeciej dachówce po skosie – punkty mocowań powinny być rozmieszczone równomiernie na całej połaci i na przemian, z przesunięciem w lewo bądź prawo o jeden element. Ilość mocowań warto zwiększyć na tych częściach połaci, które znajdują się pod prąd w stosunku do kierunku wiatru.
Klamrowanie jest potrzebne również na dachówkach:
• pulpitowych i tych znajdujących się nad rynnami, przy kominie, lukarnach oraz oknach dachowych;
• ciętych, w szczególności umieszczonych w koszach i kalenicach – brak dodatkowego zabezpieczenia spowoduje ich wysunięcie się spod wyżej ułożonych dachówek;
• narażonych na podwiewanie, w których usunięto lub podpiłowano zamki w celu zamontowania wsporników albo instalacji odgromowej.
Minimalna liczba punktów mocowania na każdy metr kwadratowy pokrycia zwykle podawana jest w instrukcjach producentów. Nierzadko należy ją zwiększyć – w tym zakresie pod uwagę bierze się położenie budynku i strefę wiatrową, a także wysokość kalenicy, kształt i kąt nachylenia dachu czy rodzaj dachówki.
Klamry należy zamontować na wszystkich elementach, gdy:
• często występują gwałtowne wichury i burze – w Polsce dotyczy to regionów górskich, a także, w nieco mniejszym stopniu, Pojezierza Pomorskiego i rejonu Zatoki Gdańskiej;
• uwidaczniają się tzw. kominy powietrzne, w których prędkość i siła wiatru są większe niż na innych terenach – chodzi o miejsca zlokalizowane w sąsiedztwie lasów czy budynków wielokondygnacyjnych;
• dach jest stromy i jego nachylenie przekracza 60º – dotyczy to między innymi pokryć mansardowych, czyli łamanych, dwu- lub wielopołaciowych;
• zastosowano karpiówkę – dachówkę wykonana z ceramiki bądź cementu, której górna część ma prostą krawędź, a dolna może mieć kształt owalny czy trójkątny.
Klamrowanie i mocowanie dachówek jest niezbędne podczas układania pokrycia. Zapewnia skuteczną ochronę przed unoszeniem i ześlizgiwaniem się elementów dachu podczas wichur i burz, co wpływa pozytywnie na szczelność ocieplenia, zachowanie parametrów izolacyjnych oraz bezpieczeństwo domowników. Warto stosować wyłącznie wysokiej klasy materiały, aby zapewnić trwałość pokrycia dachowego bez względu na warunki atmosferyczne.
